Апублікаваны ў 1818 годзе Франкенштэйн з'яўляецца асноватворным творам як у гатычным жанры, так і ў жанрах навуковай фантастыкі. Гэты захапляльны раман, напісаны Мэры Шэлі, паглыбляецца ў глыбіню чалавечых амбіцый, межы навуковых даследаванняў і наступствы гульні ў бога.
Гісторыя разгортваецца вакол амбіцыйнага вучонага Віктара Франкенштэйна, нястомная пагоня за ведамі прыводзіць яго да смелага эксперыменту: ён імкнецца пераадолець саму смерць. Кіраваны жаданнем раскрыць таямніцы жыцця, Віктар збірае чалавекападобную істоту з ажыўленых частак цела. Але гэты акт стварэння прыводзіць у рух ланцуг падзей, якія назаўжды зменяць яго жыццё і жыццё тых, хто побач з ім.
Раман разгортваецца праз серыю лістоў і апавяданняў, якія апавядаюць пра падарожжа Віктара ад ледзяных ландшафтаў швейцарскіх Альпаў да змрочных лабараторый Інгальштата. Яго тварэнне, безыменны монстар, становіцца трагічнай фігурай — істотай, адкінутай грамадствам, якая прагне прыняцця і разумення. Пакуль істота блукае па бязлюдных прасторах, яна змагаецца са сваім уласным існаваннем і пакутамі, якія ёй наносяцца.
Шэлі па-майстэрску ўплятае тэмы навуковай этыкі, прыроды жахлівасці і наступстваў нястрымных амбіцый у тканіну свайго апавядання. На фоне Еўропы канца 18-га стагоддзя яна падымае глыбокія пытанні аб межах чалавечых ведаў і аб абавязках, звязаных з валоданнем такой уладай.
Запамінальная абстаноўка рамана — дзе ледзяныя вяршыні сустракаюцца з цёмнымі лабараторыямі — адлюстроўвае ўнутраную барацьбу, з якой сутыкаюцца героі. Калі прамысловая рэвалюцыя і навуковыя дасягненні мяняюць грамадства, *Франкенштэйн* становіцца адлюстраваннем культурных трывог свайго часу. Даследаванне Шэлі іншасці — як у выглядзе монстра, так і ўласнай ганарыстасці Віктара — знаходзіць рэзананс нават сёння.
Франкенштэйн натхніў на мноства экранізацый, у тым ліку на такія знакавыя кінаверсіі, як класічны фільм 1931 года рэжысёра Джэймса Уэйла з Барысам Карлафам у ролі незабыўнага монстра. Акрамя кіно, сучасныя пераасэнсаванні ў літаратуры, кіно і іншых СМІ працягваюць даследаваць тэмы Шэлі, адаптуючы іх да новых кантэкстаў.
У гэтай гісторыі пра амбіцыі, стварэнне і жахлівасць Шэлі нагадвае нам, што нашы ўчынкі маюць наступствы — незалежна ад таго, імкнемся мы кінуць выклік смерці або стварыць жыццё. Калі мы ўглядаемся ў бездань навуковых адкрыццяў, мы павінны ступаць асцярожна, бо мяжа паміж стваральнікам і стварэннем сціраецца, і наступствы могуць быць больш жахлівымі, чым мы сабе ўяўляем.
Вы можаце чытаць у аўтаномным рэжыме