ବୃହଦାରଣ୍ୟକୋପନିଷଦ୍

ଉକ୍ତ ଉପନିଷଦଟି ଶୁକ୍ଳ ଯଜୁର୍ବେଦାନ୍ତଗର୍ଗତ କାଣ୍ବ ଶାଖା ଭୁକ୍ତ ବାଜସନେୟ ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ଥ ଏକ ବୃହତ୍ ଅଂଶ। ସମ୍ଭବତଃ ବିରାଟକାୟ ଅଂଶକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖତ୍ ଏହାର ଏଭଳି ନାମକରଣ ବୃହତ୍ ହୋଇଥିବାର ଆଶା କରାଯାଏ। ପୁନଶ୍ଚ ଅନ୍ୟ ବିଶେଷ କଥାଟି ହେଉଛି ଅରଣ୍ୟରେ ପଠନଯୋଗ୍ୟ ଅର୍ଥାତ୍ ଏକାନ୍ତ ପାଠ୍ୟ ହୋଇଥିବାରୁ ଆରଣ୍ୟକ ଭାବେ ନାମିତ କରାଯାଇଥାଇପାରେ। ଅତଃ ଉଭୟ ଏକତ୍ରିତ ହୋଇ ବୃହଦାରଣ୍ୟକ ନାମରେ ଖ୍ୟାତ ହୋଇଅଛନ୍ତି ।

ପ୍ରକାଶକୀୟ

ବ୍ରହ୍ମଜ୍ଞାନ ବ୍ୟାଖ୍ୟାତାକାର ଭଗବାନ୍ ଶ୍ରୀରାମ ତଦୀୟ ଶିଷ୍ୟ ହନୁମାନଙ୍କୁ ଉପନିଷଦ ପରମ୍ପରାର ଶେଷ ଉପନିଷଦ ଭାବେ ଗଣ୍ୟ ମୁକ୍ତିକ ଉପନିଷଦରେ କହିଛନ୍ତି କି,ଉପନିଷଦ ମନୁଷ୍ୟର ଆଧିଦୈବିକ, ଆଧିଭୌତିକ ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଏହି ତିନି ପ୍ରକାର ତାପକୁ ନାଶ କରିଥାଏ । ଏଗୁଡିକ ପାଠ ଏବଂ ସ୍ବାଧ୍ୟାୟ କରିବାଦ୍ୱାରା ଜ୍ଞାନ ଓ ବୈରାଗ୍ୟ ପ୍ରାପ୍ତି ହୋଇଥାଏ । ଲୋକବାସନା, ଶାସ୍ତ୍ରବାସନା ଏବଂ ଦେହବାସନା ତ୍ରିବିଧ ବାସନାର ନାଶ ଅବଶ୍ୟ ହୋଇଥାଏ ।(୧୪୦-୪୧)

ଅତଃ ମହତ୍ତ୍ବ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଉପନିଷଦ ଗ୍ରନ୍ଥଗୁଡିକ ଉପାଦେୟ ସିଦ୍ଧହେବା ଅସମୀୀନ ନୁହେଁ। ଏହି କ୍ରମ ଓ ପରମ୍ପରାକୁ ବଜାୟରଖତ୍ ଶ୍ରେଷ୍ଠାତିଶ୍ରେଷ୍ଠ ଆାର୍ଯ୍ଯଗଣ ମୁଖ୍ୟ ତଥା ଉପାଦେୟ ଉପନିଷଦଗୁଡିକୁ ଉପଯୋଗକ୍ଷମ କରାଇବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଟୀକା, ଟିପ୍ପଣୀ, ଭାଷ୍ଯାଦି ରନା କରିଥିବା କଥା ଆମେ ଜାଣୁ। ହେଲେ ସେଗୁଡିକୁ ଆୟତ୍ତ କରିବାକୁ ଅସମର୍ଥ ହେଉଥିବା ଆମଭଳି ସାଧାରଣ ମନୁଷ୍ୟମାନେ ଉକ୍ତ ଶାସ୍ତ୍ର ପ୍ରତି ବିମୁଖ ହେବା ସ୍ବାଭାବିକ । ଏହି ସ୍ବଭାବକୁ କିଞ୍ଚିତ୍ମାତ୍ରାରେ ଭାବରେ ରୂପାନ୍ତର କରିବାପାଇଁ ଆମଦ୍ୱାରା ପ୍ରୟାସ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇ ତୃତୀୟଖଣ୍ଡରେ ଉପନୀତ ହୋଇଛି । ଏକାଦଶ ଉପନିଷଦ ସମେତ ୧୦୮ ଉପନିଷଦ ପ୍ରକାଶନ ଜାରୀ ରହିଛି । ଆମ ପ୍ରକାଶିତ ଉପନିଷଦଗୁଡିକ ସାମାନ୍ୟବୋଧ କରାଇବାପାଇଁ ସହାୟକସିଦ୍ଧ ହେବ, ଏହା ଆମର ବିଶ୍ୱାସ।

ଉପନିଷଦଗ୍ରନ୍ଥ କ୍ରମରେ ଏହି ତୃତୀୟ ଖଣ୍ଡ ବୃହଦାକାର ଭୟରେ ପାଠକୀୟ ରୁିରେ ସାମାନ୍ୟ ଶଙ୍କା ସଂଯୁକ୍ତ କରୁଥିଲେ ହେଁ ଉପାଦେୟତା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଅବଶ୍ୟ ସଂଗ୍ରହଣୀୟ। ତେଣୁ ଚାହିଦା ବୃଦ୍ଧିପାଇ ଉତ୍କଳ ଭାଷାରେ ବାରମ୍ବାର ମୁଦ୍ରିତ ହୋଇ ଏହି ତୃତୀୟ ଭାଗ ଥରକୁ ଥର ମାର୍ଜିତ ତଥା ସଂଶୋଧିତ ରୂପେ ପ୍ରକାଶ ପାଉଛି। ପୂର୍ବ ସଂସ୍କରଣ ତୁଳନାରେ ଏହାକୁ କେତେକାଂଶରେ ବିଶେଷ ସ୍ପର୍ଶ ଦିଆଯାଇ ରୁଦ୍ଧିମନ୍ତ ମଧ୍ୟ କରାଯାଇଛି।

ସର୍ବୋପରି ପ୍ରକାଶୋପଯୋଗୀ ପ୍ରେରଣା ନିମନ୍ତେ ପରଂବ୍ରହ୍ମ ପରମାତ୍ମାଙ୍କଠାରେ କୃତଜ୍ଞତା ପୂର୍ବକ ବାରବାର ନମନ।

ପ୍ରକାଶିକା