In 1943 ontsnapte Hubert Lampo aan tewerkstelling in de oorlogsindustrie door longtuberculose te veinzen. Dit autobiografische element is het uitgangspunt voor De eerste sneeuw van het jaar (1985), waarin hij voor het eerst het thema van de bezetting van België en de daaruit voortvloeiende spanningen onder de bevolking rigoureus aanpakte. Zowel verzet als collaboratie, uitbarstingen van blind geweld en rassenhaat komen aan bod.